Hiện nay, Y học phát hiện ít nhất 6 loại siêu vi chính gây ra bệnh Viêm gan và đặt tên là A, B, C, D, E và G. Môi trường hoạt động của các loại siêu vi này chủ yếu ở trong tế bào gan của ký chủ, tuy nhiên chúng lại có họ hàng, cấu tạo và cách thức hoạt động tăng sinh cũng khác nhau.
1. Siêu vi gây ra viêm gan A
Siêu vi gây ra viêm gan A là HAV, bệnh nhiễm trùng cấp tính, tự giới hạn ở gan. HAV lây chủ yếu qua đường tiêu hóa, có thể gây nhiễm trùng cho nhiều cơ quan khác nhau nhưng bệnh cảnh lâm sàng hầu như do phản ứng viêm hoại tử xảy ra tại gan.
Đa số người nhiễm không có triệu chứng, một số ít có biểu hiện cấp tính với nhiều mức độ khác nhau, nặng nhất là viêm gan tối cấp. Tuy nhiên, hầu hết nhiễm trùng do HAV không dẫn đến mạn tính.
2. Siêu vi gây ra viêm gan B
Siêu vi gây ra viêm gan B là HBV, virus có kích thước nhỏ. Khác với các virus khác có acid nhân là RNA, HBV là virus viêm gan duy nhất có acid nhân là DNA.
Virus HBV có 2 thể khác nhau là:
- Thể hoang dại (Wild form)
- Và thể đột biến (Mutation form).
Người bị lây nhiễm virus HBV khi tiếp xúc với máu và dịch tiết chứa mầm bệnh. Con đường lây nhiễm của virus gồm:
- Lây nhiễm từ mẹ sang con
- Tiếp xúc với người nhiễm
- Quan hệ tình dục không an toàn
- Dùng chung kim tiêm
HBV là tác nhân gây viêm gan virus phổ biến nhất trong các virus viêm gan. Hàng năm trên thế giới có khoảng 380 triệu người nhiễm HBV mạn tính.
Sau khi nhiễm virus, có khoảng 10% số người nhiễm bệnh khởi phát thành viêm gan cấp, số còn lại không có triệu chứng, tiến triển âm thầm. HBV có thể đi đến mạn tính và dẫn đến xơ gan giống như các nguyên nhân gây bệnh gan mạn tính khác.
Đặc biệt nguy hiểm, khi trong người mang virus HBV, người bệnh có nguy cơ mắc ung thu gan cao gấp 1000 lần người bình thường.
3. Siêu vi gây ra viêm gan C
Siêu vi gây ra viêm gan C là HCV, con đường lây nhiễm giống như HBV. Tuy nhiên, con đường lây qua đường tình dục lại rất hiếm. Tỉ lệ mãn tính sau một nhiễm trùng là rất cao, theo nghiên cứu chỉ có khoảng 20% người nhiễm HCV có thể loại bỏ tự nhiên. Và 1/3 người nhiễm HCV mạn tính sẽ chuyển sang xơ gan.
HCV là nguyên nhân gây bệnh cho khoảng 3% dân số toàn cầu. Hiện nay, vẫn chưa có vacxin phòng bệnh viêm gan do HCV gây ra, nguyên nhân là do chưa có hệ thống nuôi cấy tế bào phù hợp và tính đa dạng của kiểu gen.
4. Siêu vi gây ra viêm gan D
Siêu vi gây ra viêm gan D là HDV có hình cầu nhỏ mang RNA, giống các loại siêu vi gây bệnh cho cây cỏ hơn là siêu vi gây bệnh cho người.
HDV là một loại siêu vi khiếm khuyết cần có protein bề mặt của HBV để tăng sinh và phát triển. Vì vậy, siêu vi này chỉ được ghi nhận trong tình huống đồng nhiễm với HBV.
Nhiễm HDV có hai bệnh cảnh lâm sàng:
- Đồng nhiễm cấp HBV/HDV
- Bội nhiễm trên người nhiễm HBV mạn tính.
Biểu hiện lâm sàng thay đổi từ dạng không có triệu chứng đến viêm gan cấp và tối cấp. HDV gia tăng tỉ lệ viêm gan tối cấp trong cả hai bệnh cảnh lâm sàng trên.
5. Siêu vi gây ra viêm gan E
Siêu vi gây ra viêm gan E là HEV. Bệnh này diễn biến lành tính và có thể khỏi hoàn toàn.
Tuy nhiên, đối với phụ nữ mang thai bệnh có thể diễn biến nặng. Ngoài ra, có nhiều báo cáo ghi nhận nhiễn HEV có thể diễn biến mạn tính ở đối tượng suy giảm miễn dịch, bệnh nhân được ghép tạng và nhiễm HIV.
6. Siêu vi gây ra viêm gan G
Siêu vi gây ra viêm gan G là HVG, là một thành viên thuộc họ Flaviviridae, trong thành phần có 25% sự đồng nhất với HCV nhưng vai trò gây bệnh chưa rõ ràng.
Thường trên 70% trường hợp nhiễm HGV không có biểu hiện lâm sàng.
Trên đây là 6 loại Siêu vi gây ra viêm gan và một số đặc điểm, cách thức hoạt động của chúng. Hi vọng thông tin hữu ích đối với bạn. Chúc bạn luôn khỏe!
Nguồn: Bùi Đại, Nguyễn Văn Mùi, Nguyễn Hoàng Tuấn
